Rehberlik Çalışmalarımız

Eğitsel Rehberlik Nedir? 

        Eğitim süreci içinde rehberlik hizmetleri, daha önce de ifade edildiği gibi öğrencinin her yönüyle tüm olarak gelişmesine ve uyumuna yardım etmeye yöneliktir. Çocuğun büyüme ve               gelişme süreci içinde eğitimde esas alınması gereken temel ihtiyaçlar vardır. Bu ihtiyaçlar onun;

        Kişisel ve sosyal,

        Eğitsel

        Mesleki gelişim alanlanndadır.

        Bu üç alandaki gelişim “ihtiyaçlarının karşılanması, özellikle okulöncesi eğitim ve temel eğitimde çok kritik bir öneme sahiptir. İşte eğitsel gelişim alanında çocuğa belli yeterlilikler                 kazandırmaya, öğrenmesini kolaylaştırmaya, karşılaştığı güçlüklükleri gidermesine yardım etmeye ve etkin bir öğrenme ortamı oluşturmaya yönelik hizmetlere “Eğitsel Rehberlik” denir.

        Genel olarak, eğitsel gelişim ve sorunlarla ilgili olarak, eğitim sisteminde verilen yardım hizmetlerine, eğitsel rehberlik denilmektedir.Kuşkusuz eğitsel rehberlikte ele alınan sorunların           içinde öğretmenin Öğretim etkinliklerinde kullandığı yöntem ve teknikler, ders programları, derslerin kapsa­mındaki konular, ders konulanna yönelik kazanılan bilgi ve beceriler          girmemek­         tedir, tik bölümde belirtildiği gibi okuldaki öğretim etkinlikleriyle rehberlik etkin­likleri ayrıdır. Ancak birbirini destekler ve tamamlar. Bu açıdan bakıldığında eğit­sel rehberlik hizmetleri öğrencinin “öğrenmesi ve başarılı olmasına” yardımcı hiz­metlerdir. Diğer bir deyişle öğrenmeyi kolaylaştırma ve başarıyı artırma işlevini gerçekleştirmeye yöneliktir.
        Hangi eğitim düzeyinde olursa olsun eğitsel rehberlik hizmetleri şu genel amaçlan 
        gerçekleştirmeye yöneliktir:

        Öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlaması

        Etkin ders çalışma becerilerini kazanması.

        Eğitsel kararlar vermesi ve seçimler yapması.

        Başanyı engelleyen etmenleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak.

        Öğrencilerin ilgi, yetenek, eğilim ve özelliklerine uygun bir eğİtsel bir ortam yaratmak

        Okul yaşamıyla meslek yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlamak.

        Bu genel amaçlara yönelik bir çok etkinlik ders içi ve ders dışı zamanlarda planlanıp yürütülebilir. Bu konudaki görev ve sorumluluklarını iyi bilen bir öğret­men bu alanda çok şey sağlar. Okulda rehberlik uzmanlarının bulunması durumunda da öğrencilere, daha yeterli ve üst düzeyde hizmetlerin sunulması sağlanır. (Örneğin sınav kaygısını azaltma, gevşeme teknikleri vb.)
        
        Eğitsel Rehberlik Hizmetlerinin Kapsamı ve Niteliği: Eğitsel rehberlik hizmeleri bir bakıma öğrencinin “öğrenmeyi öğrenmesi”ni sağlamaya çalışır. Bu amaçla da eğitsel rehberliğin kapsamına, öğrenciye zamanı iyi kullanma, verimli ders çalışma yollan, plan yapma ve uygulama, öğrenmeye güdülenme, öğrendiklerini unutmadan bellekte saklama, sınavlara hazırlanma, kaynaklardan yararlanma, yeteneklerini geliştirme, öğrenme engellerini aşma, eğitsel seçimler yapma vb. gibi pek çok konuda olumlu tutum ve alışkanlıklar geliştirmesine yardım hizmetleri girer. Bu tip becerilerin kazanılmasında öğrenmeye karşı olumlu tutumların geliştirilmesinde kuşkusuz, ilköğretim dönemi son derece önemlidir. Bu dönem çok iyi değerlendirilmelidir.Çünkü, örgün eğitime başladığı ilk yıllarda, kazanılan duyuşsal niteliklerin değiştirilmesi güçtür, ilk yıllarda kazanılan olumlu ya da olumsuz yaşantılar öğrencinin tüm eğitim sürecini etkiler.

Ayrıca, öğrencinin İlgi, yetenek ve özelliklerini, öğrenme güçlüklerini, eğitsel ihtiyaçlannı saptamak için yapılan öğrenciyi tanıma çalışmaları, eğitsel rehber­lik kapsamında yer alan önemli etkinliklerdendir. Tanıma çalışmalarının bulguları doğrultusunda, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini geliştirici fırsatlar düzenlemek; özel yetenekli öğrencilere uygun olanaklar hazırlamak; öğrenme güçlüğü çeken, özel eğitim gerektiren öğrenciler için gerekli düzenlemelerin yapılmasına yardımcı olmak gibi hizmetler, eğitsel rehberlik kapsamına girer, Çünkü; başta vurgulandığı gibi bu hizmetler, tüm öğrencilerin eğitsel gelişimine yardımı amaçlar.

Bu hizmetler sürdürülürken, öğrencilerin eğitsel güçlükleriyle çözümleri konusunda velilere yönelik etkinlikler, araştırma ve izleme çalışmaları, eğitsel rehberlik hizmetlerinin değişik yönlerini oluşturur.Bu hizmetler verilirken rehberlik anlayışında olduğu gibi “gelişimsel bir yaklaşım” benimsenmelidir. Çünkü önemli olan, çocuğun gelişimini dengeli ve uyumlu sürdürmesidir. Ayrıca çocuğun dönemlere özgü ihtiyaçlarını karşılayacak yeterlilikleri kazandırmak ve “eğitsel gelişim görevlerini” başarmasına yardımcı olmak esastır. Bu hizmetlerin “koruyucu, önleyici ve geliştirici” olması temel niteliklerindendir. Ancak, ortaya çıkan bir güçlüğü gidermeye yönelik “çözüm yaklaşımı” da gerekli olabilir.

Eğitsel rehberlik hizmetleri sürekli olmalıdır. Bu hizmetlerden bir kısmı kimi dönemlerde daha çok önem kazanırsa da, öğrenim sürecinin hemen her evresinde gereklidir. Sadece önem ve öncelik sırası değişebilir. Çünkü belli hizmetler kritik  dönemlere denk düşmek zorundadır.

Kaynak : Prof. Dr. Binnur Yeşilyaprak ( Açıköğretim Yayınları )

Mesleki Rehberlik Nedir?
Mesleki rehberlik ve yöneltme, bireylerin türlü ´´meslekleri tanımaları´´ ve ´´kendi kişisel özelliklerini’’ tanımaları ve bu 
bilgilerin ışığında kendilerine en uygun olan meslekleri seçmeleri, sürecidir. Mesleki psikolojik danışma ise bu amaçla 
yapılan ´´bireysel´´ ya da ´´grupla´´ psikolojik danışma hizmetleridir. Bu anlamda, rehberlik ve yöneltme bireye kendisi 
hakkında ve çevresindeki olanaklar ve meslekler hakkında bilgi sahibi olmasına, doğru ve yerinde kararlar verebilmesine 
yardım olarak tanımlanabilir. 
Örgütlenmiş okul rehberlik hizmetlerinin bir boyutu olan ´´bilgi verme servisi´´, bireyi çevresinden haberdar etme 
görevini yürütür. Birey, kendi hakkındaki bilgileri de rehberliğin ´´Bireyi Tanıma´´ servisi yardımı ile edinir. Bireyi tanıma 
teknik ve yöntemleri ´´Bireyi Tanıma Teknikleri´´ kitabında (Özgüven 1998) ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Birey rehberlik ve 
psikolojik danışmanın katkısı ile ´´kendisi´´ ve ´´meslek´´ ile ilgili bilgileri birleştirir, analiz eder, değerlendirir, çözümler 
üretir, sonuçları ´´meslek´´ veya ´´iş´´ seçme kararında kullanır. Aldığı kararı uygulamak için gerekli önlemleri yerine getirir. 
Alınan karar ne kadar ayrıntılı bilgiye dayanırsa, o derecede karara uygun ve geçerli olma olasılığı da artar.
Danışmanın bilgileri analiz etme, değerlendirme, bilgi verme ve yorumlama işlevinin, kişinin bireysel kararına 
yardımcı teknik bir hizmet olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Rehberlik, bireye rağmen birey hakkında kararlar almak 
değil, bireyin uygun kararlar almasında yardımcı olmaktır.
Meslek Seçmede Bilgi Kaynakları
Bir ´´karar verme´´ süreci olan meslek seçiminin ilk iki aşaması, ´´bireyin kendisi´´ ve ´´meslek alanı´´ ile ilgili geçerli 
bilgilerin sağlanmasını gerektirir. Meslek seçimi kararına götüren üçüncü aşaması ise, ´´bireye ilişkin kişisel niteliklerle,
olası mesleklerin gerektirdiği nitelikler ve koşullar arasında bağıntı kurulması seçeneklerin belirlenmesi ve birey için en 
uygun olacak meslek tercihinin kararlaştırılmasıdır.
´´Bireylere ilişkin bilgiler çeşitli psikolojik testler, bireyin ´´kendisini anlatmasına dayanan teknikler, gözlemsel 
teknikler ve durumsal testler gibi teknik ve yöntemler kullanılarak süreklilik ilkesi içinde toplanmaktadır. Bu bilgiler 
öğrencinin kişisel dosyasında veya bilgisayarların kullanılması halinde ´´disketlerde saklanır.
´´Mesleklere´´ ilişkin bilgiler ise yazılı kaynaklardan, meslek alanlarının ´´kaynak kişilerinden´´, iş ve meslekler 
hakkında yapılacak, inceleme ya da !´iş analizleri´´nden elde edilmektedir. Bireyin gözlem ve yaşantıları da bunlara 
eklenmektedir. Danışmanın rolü ise, bir uzman kişi olarak, meslek seçimi için gerekli bireysel ve mesleki bilgiler 
sağlamak, analizler yapmak, objektif ve gerçekçi bir tutumla, karar aşamasında olan kişinin ´´bireysel´´ bilgileri ile 
´´meslek´´ bilgileri arasındaki ilişkilerin bilincine varmasını kolaylaştırmaktır. 
Yöneltmede İzlenecek Genel İlkeler
Öğrencilerin yöneltilmelerinde dikkate alınması gereken genel ve temel ilkeler aşağıda özet olarak belirtilmiştir.
Bireysel Sorumluluk İlkesi
Yöneltme gücendirici, zorlayıcı değil, özendirici, kişinin kararının gerçekçi olması yönünde yol gösterici olmalı, hangi 
programa gireceği hususundaki son kararı bireyin kendisi vermeli ve bunun sorumluluğunu kendisi taşımalıdır.
Süreklilik
Yöneltme, ilköğretimin sonuna ve ortaöğretimin başında, eğitim sürecinin bir noktasında yapılacak tek bir seçme 
veya giriş sınavı ile değil, bir süreç olarak düşünülmeli, okulöncesinden başlayarak öğrenci hakkında öğrenimi boyunca 
yapılacak sürekli gözlem ve değerlendirmelerden elde edilen bilgilerin birikimine göre yapılmalıdır.
Fırsat Eşitliği İlkesi
Yöneltme, eleme sınavlarında olduğu gibi, öğrencilerin bir kısmını seçen, diğerlerini program dışı bırakan bir 
tutumla değil, öğrencilerin tümüne fırsat eşitliği sağlayacak şekilde yapılmalı, istek, ilgi ve yeteneklerine göre yetişmeleri 
sağlanmalı, herkesin başarılı olabileceği bir programa girmesi amaç edinilmeli, olanaklar araştırılmalı ve kişi 
desteklenmelidir.
Bütünlük
Yöneltme ´örgün´´ ve ´yaygın eğitim sistemini içine alacak şekilde bir bütünlük içinde ilköğretim ve ortaöğretimdeki 
tüm öğrencileri kapsamalı sistemde kalan öğrenciler kadar, eğitim sisteminden ayrılan öğrencilerin yerleştirilmelerini de 
içine almalı kimse yalnız bırakılmamalıdır. 
Yöneltmede Dikkate Alınacak Bilgi Kaynakları ve Ölçütler
Öğrencilerin ilköğretimin sonunda ve ortaöğretimin başında çeşitli programlara yöneltilmeleri çeşitli ölçme, 
değerlendirme araçları ile bireyi tanıma tekniklerinden yararlanılarak elde edilen bilgilere ve ölçümlere göre yapılmalıdır. Ancak, ülkemiz okullarının her biri, yöneltme hizmeti için gerekli ölçme araçları, çeşitli psikolojik testler, teknikler ve bu 
amaçla eğitilmiş personel yönünden yeterli derecede donatılmış değildir. Bir öğrencinin hangi tür bir programa 
yöneltilmesinin uygun olacağı kararına varırken aşağıdaki ölçütlerden, bilgi ve durumlardan olanaklar ölçüsünde azami 
derecede yararlanılmalıdır. Gerek 8. ve gerek 9. yılda yapılacak yöneltmelerde, bu ölçütlerle ilişkili ne kadar çok bilgi 
toplanırsa, bu bilgilere dayalı, yöneltmenin ´´geçerliği´´ de o denli yüksek olacaktır.
(1) Öğrencinin Yetenek ve Başarı Durumu
(a) Öğrencilerin başarı durumu, farklı yıl1arda saptanan genel akademik ortalamaları.
(b) En son yöneltmenin yapıldığı ya da bir önceki yıla ilişkin genel başarı ortalaması.
(c) Fen, sosyal, dil gibi grup derslerine ilişkin başarı ortalamaları.
(d) Öğrencilerin yıllara göre farklı derslerdeki gelişme dereceleri.
(e) Genelde başarılı ve başarısız olduğu dersler.
(f) Bütünleme, sınıf geçme ve kalma durumları.
(g) Öğrencinin özgeçmişi, iş ve meslek tecrübeleri.
(h) Yerel olarak uygulanacak genel ve özel yetenek sonuçları.
(ı) Yerel düzeyde uygulanacak "genel başarı" ve "başarı" testleri sonuçları.
(j) Ulusal düzeyde Bakanlık Merkez örgütünce veya ÖSYM örgütünce uygulanacak standart yetenek ve başarı testleri 
sonuçları.
(k) Ders öğretmenlerinin, öğrencinin girebileceği program veya kol hakkındaki genel görüşleri.
(l) Sınıf öğretmeninin, öğrencinin yönelebileceği "alan" ve "kol" hakkındaki genel görüşü.
(m) Eğitsel kol faaliyetlerinden sorumlu öğretmenlerin öğrenci hakkındaki genel görüşü.
(2) Öğrencinin Kişisel Nitelikleri
Öğrencinin genel sağlık ve enerji düzeyi, beden yapısı, fiziksel engelleri, güdüleri, değerleri, duygusal özellikler, benlik 
tasarımı ve sosyal ilişkileri, geleceğe yönelik planları ve beklentileri.
(3) Öğrencinin Kişisel Nitelikleri
(a) Boş zaman etkinliklerinde tercih ettiği konular.
(b) (b) Uygulanacak ilgi testlerinin sonuçları
(c) Kol faaliyeti öğretmenlerinin öğrencinin ilgi ve tercihleri hakkındaki görüşleri.
(d) Sınıf öğretmeninin, öğrencinin ilgi alanı hakkındaki gözlemleri.
(e) Ailesinin, öğrencinin ilgi alanı hakkındaki gözlemleri.
(4) Öğrencinin İsteği ile İşin veya Programın Nitelikleri
(a) Öğrencinin, program, kol ve şube tercihi.
(b) Öğrencinin geleceğe yönelik, yaşam planı, beklentileri ve güdüsü.
(c) İş ve mesleklerin niteliği ve kişi yönünden geleceği.
(d) Önerilecek programın bitiminde girilebilecek işlerin nitelikleri ile bireyin nitelikleri arasındaki uyuşma derecesi.
(e) Öğrenci için önerilecek programın süresi ve ortaöğretimden sonra girilecek diğer yüksek öğrenim programlarına 
ilişkin koşullar. 
(f) Programın öğrenciyi hazırlayacağı meslek ve işin sağlayacağı ücret, sosyal haklar, işte ilerleme gibi olası koşullar.
(5) Ailesinin Görüşü
(a) Öğrenci ile ilgili kararlarda taraf olarak, ailesinin çocuklar hakkındaki görüşleri, istek ve beklentileri.
(b) çocukları hakkında kendilerine yapılan, yöneltme tavsiyelerine olan tepkileri ve görüşleri.
(6) Programa, İşe Girme ve Devam Edebilme Koşulları
(a) Girilecek programın öğrencinin ulaşabileceği yakın çevrede bulunup bulunmaması.
(b) Zorunlu eğitim ötesinde eğitim masraflarının çocuğun ailesinin karşılama olasılığı devletin, vakıf ve kuruluşların 
sağladığı burs, parasız yatılılık ve kredi gibi olanakları.(7) Mesleğin İnsangücü Gereksinimi Yönünden Durumu
Devlet ve özel sektör düzeyinde ülkenin ilgili alan, iş ve meslek için olan fark1ı düzey:erdeki, insan gücü gereksinimi ve 
geleceğe yönelik projeksiyonlar.
(8) Okul Rehberlik Servisinin Öğrenci Hakkındaki ´´Genel Değerlendirme´´ Sonuçları 
Ölçütler, koşullar ve durumlar dikkate alındığında, okul rehberlik uzmanlarının, yoksa sınıf öğretmeninin, öğrencinin 
hangi programa, kola, mesleğe veya işe yöneltilmesinin uygun olacağı hakkındaki nihai görüş ve tavsiyeleri belirlenir. 
Olası seçeneklerin tümü belirlenmeli, tercihi öğrenci yapmalıdır.

Bireysel Psikolojik Danışma

Öğrencilerin kendilerini daha iyi tanımalarına, davranışlarını anlamalarına ve kendilerini geliştirmelerine yardım eden, danışman ve öğrenci arasındaki birebir ve gizlilik esasına dayalı bir süreçtir. Bireysel psikolojik danışma oturumları 50 dakika olup haftada en az bir kez gerçekleştirilmektedir.

Grupla Psikolojik Danışma

Grupla psikolojik danışma bireyin kendini tanıması, kendini anlaması, problemlerini çözmede daha çok güç ve güven kazanması, başkalarını daha iyi tanıyabilmesi, daha iyi iletişim becerileri kazanabilmesi, yeni sosyal beceriler elde etmesi, daha bağımsız ve olgun davranabilmesi v.b. amacıyla yürütülen, gizlilik esasına dayanan grup sürecidir.